PRAWIDŁOWE WARSTWY TARASÓW

Wskazówki dotyczące wykonawstwa ceramicznych powierzchni tarasów nadziemnych

Wykonanie prawidłowo funkcjonującego tarasu wiąże się z przestrzeganiem reżimu technologicznego od samego początku jego powstawania. Przede wszystkim od prawidłowo zaprojektowanych poszczególnych warstw i solidnego wykonawstwa. Musi on być odporny, przede wszystkim na działanie wody i zmiany temperatury. W przeciwnym razie szybko ulegnie zniszczeniu i będzie wymagał kosztownego remontu. Tarasy wymagają okresowej konserwacji. Dobrze zaprojektowane i zaaranżowane mogą stanowić dodatkową powierzchnię użytkową. Są też niewątpliwie ozdobą, bez której domy wyglądałyby monotonnie.

Tarasy żelbetowe składają się z części konstrukcyjnej, którą jest najczęściej zbrojona płyta betonowa, warstw izolacyjnych i z warstw wykończeniowych. Istnieją dwa ich typy:

• tarasy naziemne - których warstwy izolacyjne i wykończeniowe ułożone są na płycie betonowej lub żelbetowej, opartej na gruncie;
• tarasy nadziemne - których warstwy izolacyjne i wykończeniowe układa się na płycie stropowej pomieszczeń ogrzewanych i nieogrzewanych.

Układ warstw tarasu

Przy budowie tarasu należy zwrócić uwagę na solidne wykonanie poszczególnych warstw, prawidłową kolejność ich wbudowania, a także dobór odpowiednich materiałów i właściwych dla danej warstwy parametrach. Dla tarasu z wykładziną ceramiczną klejoną bezpośrednio na hydroizolacji, usytuowanym nad pomieszczeniem kolejnymi warstwami będą:

• płyta konstrukcyjna,
• paroizolacja,
• izolacja termiczna,
• jastrych podkładowy,
• warstwa wodoszczelna - elastyczna powłoka izolacyjna mikrozaprawa wodoszczelna, ewentualnie tzw. "płynna folia",
• okładzina ceramiczna klejona przy pomocy uelastycznionych mineralnych zapraw klejowych.

Zanim przystąpi się do budowy, warto mieć dokładny projekt ze szczegółowym rozwiązaniem wszystkich elementów. Powinny w nim być uwzględnione detale nawierzchni, izolacji i wykończenia krawędzi tarasu.

Płyta konstrukcyjna

Płyta tarasu musi przenieść działające na nią obciążenia. Zalecane jest, aby bezpośrednio na płycie konstrukcyjnej był wykonany spadek. Zwykle jest to osobna warstwa. Obniżenie musi przebiegać od ściany, która przylega do tarasu, do przeciwległej jego krawędzi. Takie nachylenie sprawi, że woda bez problemów spłynie z powierzchni tarasu do otaczających go rynien lub na ziemię (w wypadku tarasów naziemnych). Nie będzie zawilgacać przyległych ścian, tworzyć kałuż ani wsiąkać w taras. Spadek można uzyskać, wykonując na płycie warstwę spadkową z mieszanki betonowej. Grubość tej warstwy powinna wynosić minimum 4 cm. Gdy warstwa spadkowa jest już przygotowana, trzeba odczekać aż osiągnie odpowiednią wytrzymałość. Przy zastosowaniu tradycyjnych mieszanek betonowych, czas oczekiwania wyniesie, co najmniej cztery tygodnie. Alternatywnym rozwiązaniem może być stosowanie, oferowanych przez wielu producentów, fabrycznie przygotowanych suchych mieszanek betonowych, które charakteryzują się szybkim przyrostem wytrzymałości. Należy również zwracać uwagę na prawidłowe zamocowanie stolarki, stosowanie podwyższonych progów lub innych systemowych rozwiązań odprowadzających wodę opadową.

Ocieplenie

W celu zmniejszenia strat ciepła z wnętrza budynku oraz ograniczenie wpływu różnicy temperatur na konstrukcję konieczne jest stosowanie izolacji termicznej. Izolację termiczną układamy wówczas, gdy taras wykonany jest nad pomieszczeniem ogrzewanym. Materiałami najczęściej stosowanymi do jej wykonania są styropian odmiany M30 lub alternatywnie polistyren ekstrudowany. Ten drugi jest szczególnie polecany ze względu na jego jednorodną budowę sprawiającą, że materiał ten jest niemalże nienasiąkliwy. Materiał ten jest również mało podatny na odkształcenia wywołane obciążeniami mechanicznymi. Najlepsze są płyty z frezowanymi brzegami, które zachodząc na siebie, zapobiegają powstawaniu mostków termicznych. Grubość warstwy termoizolacyjnej należy dobrać zgodnie z aktualnie obowiązującą normą. Powierzchnia warstwy termoizolacyjnej powinna być idealnie równa. Ocieplenie często osłania się od dołu i od góry warstwą folii budowlanej. Folia lub inna warstwa izolacji bitumicznej ułożona pod termoizolacją tworzy barierę paroizolacyjną i zabezpiecza przed ewentualnym przedostawaniem się pary wodnej od strony ogrzewanego pomieszczenia do wyżej położonych warstw tarasu. Folia ułożona na górze zabezpiecza płyty termoizolacyjne przed zawilgoceniem, mogącym jej grozić podczas wykonywania warstwy dociskowej. Zapewnia również swobodne odkształcanie się warstwy dociskowej wywołane, na przykład wpływem zewnętrznej temperatury.

Warstwa dociskowa

Najczęściej stosowanym podłożem pod wykładziny ceramiczne lub kamienne jest jastrych cementowy. Powinien on mieć w każdym miejscu taką samą grubość (4-5 cm). Niekiedy warstwa dociskowa jest zarazem warstwą profilującą z 1-2 % spadkiem umożliwiającym spływ wody. Należy jednak, jak już wcześniej wspomniano, unikać takiego rozwiązania gdyż w procesie dojrzewania powstają, z uwagi na różną grubość płyty, zaburzenia w równomiernym skurczu. Warstwa dociskowa przytrzymuje izolację termiczną, a w tradycyjnej metodzie również hydroizolację. Jest też podkładem pod płytki ceramiczne. Wykonuje się ją w tarasach ocieplonych. Trzeba ją też układać w wypadku tarasu, na których element hydroizolacji stanowią płyty drenażowe. Podczas wykonywania warstwy dociskowej temperatura nie powinna być niższa niż 5^oC. Ten poziom temperatury powinien być utrzymany przez 3 dni. Po jastrychu cementowym można chodzić po 3 dniach, a pełną wytrzymałość uzyskuje on po 28 dniach. Ze względu na odkształcenia termiczne zaleca się wykonanie dylatacji i wypełnienie masą kompensującą odkształcenia. Ze względu na powyższe, godnym polecenia jest też zastosowanie w jastrychu zbrojenia rozproszonego, na przykład z włókien polipropylenowych. Włókna te ograniczają spękania skurczowe, zwiększają mrozoodporność, odporność na przenikanie wody, nasiąkliwość powierzchniową.

Jako zbrojenie stosowane są też stalowe maty zbrojeniowe o wielkości oczek do 150 mm i średnicy pręta do 3 mm. Mają one za zadanie przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się ewentualnych pęknięć i zmian wysokości. Pamiętać należy jednak o jego właściwym umieszczeniu. W przypadku wzmacniania jastrychu układanego na izolacji cieplnej powinny być stosowane dwie warstwy zbrojenia. Zastosowanie tylko jednej warstwy, ułożonej w dodatku w środku grubości warstwy jastrychu ("oś obojętna") nie będzie miało wpływu na wzrost wytrzymałości warstwy jastrychu na naprężenia zginające - rys.1.

Jak już wspomniano, z uwagi na odkształcalność warstwy jastrychu wywołane zjawiskami reologicznymi, a przede wszystkim odkształcalnością termiczną należy stosować dylatacje. Ogólny schemat kształtowania dylatacji przedstawia rys. 2. Dylatacje przyścienne oddzielają jastrych od ścian budynku. Szerokość tej dylatacji wynosi zwykle ok. 10 mm. Szerokość tą zapewnia wkładka ze styropianu lub polistyrenu ekstrudowanego. Tego typu dylatację wykonuje się również wokół innych stałych elementów, np. słupów.

Dylatacje konstrukcyjne przechodzące przez całą grubość warstwy jastrychu dzielą go na pola o powierzchni max. 9 m². Wielkość tej powierzchni uzależniona jest od przyjętej - na podstawie szacunku odkształceń termicznych i reologicznych - szerokości szczeliny dylatacyjnej oraz elastyczności materiału wypełniającego. Przykład prawidłowo wykonanej konstrukcyjnej szczeliny dylatacyjnej przedstawia rys.3. Szczeliny dylatacyjne w warstwie jastrychu muszą być przeniesione na wierzchnią warstwę ceramiczną.

Izolacja tarasów

Płytki ceramiczne stanowiące wierzchnią warstwę tarasów skutecznie chronią konstrukcję przed przenikaniem wody opadowej, ale spoiny między nimi nie zawsze skutecznie odcinają wilgoć od przenikania w podłoże. Stąd wynika konieczność stosowania w obszarach narażonych na wilgoć odpowiednich hydroizolacji.

Stosowana dotąd izolacja wykonana z papy jest obecnie skutecznie wypierana przez technologię, w której materiał izolacyjny jest bezpośrednio zespolony z zaprawami klejącymi do niej wykładzinę ceramiczną. Taka technologia jest bardziej ekonomiczna, łatwiejsza w wykonaniu i przede wszystkim cechuje się wysokim stopniem niezawodności. Uszczelnienia w bezpośrednim zespoleniu z wykładzinami ceramicznymi znane są dużej liczbie fachowców i zdobyły ich uznanie.

Zasadniczo rozróżnia się tu trzy grupy materiałów uszczelniających:

1. Dyspersje tworzyw sztucznych, z wypełniaczem lub bez wypełniacza, których twardnienie następuje na skutek fizycznego wysychania.
2. Kombinacja tworzywa sztucznego i zaprawy cementowej, np. elastyczne, mineralne mikrozaprawy uszczelniające.
3. Żywice reaktywne z wypełniaczem lub bez, na przykład żywice epoksydowe lub żywice poliuretanowe.

Materiały te dostarczane są zwykle w postaci gotowej do użycia i mogą być stosowane bezpośrednio z pojemnika. Nanoszenie powinno się odbywać generalnie w dwóch operacjach roboczych, a łączna grubość warstwy wynosi najczęściej około jednego do dwóch milimetrów.

Wykonanie uszczelnień

Materiały uszczelniające będące w bezpośrednim zespoleniu z wykładzinami ceramicznymi można nakładać przez szpachlowanie, malowanie, pędzlem, wałkiem lub natryskiwanie. Można je wzmacniać, stosując wkładki z włókniny lub tkaniny, względnie stosując folie. Ilość nakładanego materiału uszczelniającego oraz liczbę warstw zwyczajowo określa producent. W celu przygotowania podłoże należy je zagruntować. Zadaniem gruntowania jest związanie pozostałych resztek kurzu i wzmocnienie powierzchni pod uszczelnienie. Ponieważ detale stanowią szczególnie "słabe" miejsca, muszą być pewnie uszczelnione przed wykonaniem uszczelnienia całej płaszczyzny. Poprawne funkcjonowanie hydroizolacji tarasu w dużej mierze zależy od uszczelnienia detali.

Kontrola grubości powłok uszczelniających

Dla ułatwienia kontroli grubości powłoki izolacyjnej i zwiększenia pewności wykonania, szczególnie na podłożach wrażliwych na wilgoć, zaleca się, aby uszczelnienia cienkowarstwowe zespolone z zaprawą klejową były generalnie wykonywane w dwóch operacjach roboczych. Obie te operacje robocze można szczególnie dobrze kontrolować, jeżeli materiał uszczelniający jest oferowany przez producentów w dwóch kolorach.

Uszczelnianie szczelin dylatacyjnych

Przy uszczelnianiu szczelin skrajnych oraz szczelin ograniczających wielkość pól warstwy dociskowej należy stosować wkładki z włókniny lub taśmy. Taśmy izolacyjne układane są na świeżo naniesionej warstwie masy uszczelniającej, a następnie ich obrzeża (z włókniny) zamalowuje się jeszcze raz tą samą masą uszczelniającą. Jeżeli można spodziewać się większych przemieszczeń w obszarze szczeliny dylatacyjnej, wówczas wzdłuż szczeliny dylatacyjnej należy wykonać sfałdowanie (kształt "omegi") taśmy uszczelniającej, aby w ten sposób skompensować naprężenia. W przypadku braku możliwości utworzenia tego kształtu, należy szczeliny poszerzyć, np. przez sfazowanie krawędzi. Taras posiada kilka punktów newralgicznych.

Balustrada

Realizując taras, trzeba się dobrze zastanowić, jak osadzić w nim słupki balustrady. Najczęściej zamocowane są one w płycie tarasu od góry, w ten sposób przecinają wszystkie warstwy nawierzchni, tworząc miejsca swobodnego przepływu wody. Jeżeli decydujemy się na takie rozwiązanie, pamiętajmy, by dokładnie uszczelnić miejsca osadzenia słupków. Lepiej jednak przymocować słupki tak, aby nie przecinały warstw izolacyjnych. Jeśli nic nie stoi na przeszkodzie, to najlepiej przytwierdzić je do czoła płyty konstrukcyjnej lub zewnętrznej powierzchni ściany pomieszczenia znajdującego się pod tarasem.

Połączenie tarasu ze ścianą

Miejsce to jest szczególnie narażone na działanie wody deszczowej. Pamiętajmy, by hydroizolację wywinąć na ścianę i zabezpieczyć cokołem, na przykład z płytek ceramicznych. Płytki cokołowe nie mogą stykać się z płytkami powierzchniowymi tarasu. Powstałą w ten sposób szczelinę wypełnia się masą sylikonową. Najlepiej, gdy wywinięta izolacja i cokół schowane są w płytkiej wnęce ściennej. Jeżeli jej nie ma, warstwy wyprowadzone na ścianę muszą być odpowiednio zabezpieczone.

Rynny

Aby woda z powierzchni tarasu nadziemnego spływała prosto do rynien, pasy nadrynnowe muszą być zamocowane pod hydroizolacją. Szerokość pasa należy tak dobrać, aby był przykryty płytkami na szerokość ok. 5-10 cm. Należy zwrócić tu uwagę, że w przypadku stosowania blachy ocynkowanej należy sprawdzić czy stosowane masy uszczelniające nie wywołują w kontakcie z blachą zjawisk korozyjnych.

Spusty

Należy stosować tylko odpływy posadzkowe z kołnierzem. Do kołnierza dołączane są często podkładki z tkaniny, włókniny lub folii, które są wtapiane w izolację powierzchniową (rys 4).

Układanie okładziny ceramicznej

Przy wyborze płytek ceramicznych przeznaczonych na tarasy musimy kierować się ich odpornością na warunki atmosferyczne. Ważne, by płytki były mrozoodporne i wytrzymałe na ścieranie. Konieczne jest też zwrócenie szczególnej uwagi na antypoślizgowość.

Na wyschniętym uszczelnieniu powierzchniowym okładziny ceramiczne przykleja się na elastycznej, hydraulicznie wiążącej cienkowarstwowej zaprawie klejowej. Zaprawę klejową należy przy tym nanosić w szczególny sposób, tzw. metodą mieszaną floating-buttering. Polega ona na tym, że najpierw na powierzchni izolacji rozprowadza się zaprawę klejową gładką stroną kielni a następnie, po uzupełnieniu dawki zaprawy, rozczesuje się ją zębatą stroną kielni. Należy tu stosować kielnie o wysokości ząbków max. 6 mm. Przy tej operacji roboczej, pochylenie kielni w stosunku do powierzchni powinno wynosić od 20^o do 60^o. Otrzymana, łączna grubość warstwy nie powinna być mniejsza od 2 mm. Jednocześnie, gładką stroną kielni zaprawę nanosi się na spodnią powierzchnię płytki - grubość warstwy wynosi ok. 1 mm. Tak przygotowaną płytkę układa się na podłoże i lekko dociska bez przesuwania. Opisana metoda pozwala na układanie płytek bez pustek w warstwie klejowej. Unikamy w ten sposób możliwości gromadzenia się wody pod płytką. Ma to niebagatelne znaczenie, zwłaszcza w zimie. Poza tym, przy pełnym podsadzeniu płytki unika się pęknięć płytek pod działaniem punktowych obciążeń.

Do spoinowania okładzin ceramicznych narażonych na czynniki atmosferyczne używa się mineralnych zapraw, których kolor można dobrać w zależności od koloru okładziny. Zaleca się, aby odstęp między płytkami nie był mniejszy niż 5 mm. Spoiny można dodatkowo zaimpregnować środkiem hydrofobowym zmniejszającym ich nasiąkliwość.

Spoinowanie dylatacji przyściennych i konstrukcyjnych wykonuje się przy użyciu odpowiednich silikonowych materiałów uszczelniających do wypełniania szczelin.

Należy zwrócić w tym miejscu uwagę na to, aby stosowane zaprawy klejowe były kompatybilne ze stosowanymi materiałami uszczelniającymi - krótko, stanowiły sprawdzony odpowiednimi badaniami system.

Reasumując:

• taras nad pomieszczeniem ogrzewanym trzeba ocieplić;
• powierzchnia tarasu powinna mieć 1-2% spadek;
• na każdym tarasie powinny być wykonane dylatacje przyścienne, a przy odpowiednio dużych powierzchniach również dylatacje konstrukcyjne;
• najlepiej, jeśli słupki balustrady nie przecinają warstw izolacyjnych;
• hydroizolacja powinna być wywinięta na ścianę przylegającą do tarasu na wysokość minimum 15 cm i zabezpieczona cokołem z płytek ceramicznych;
• pod hydroizolacją powinny być ułożone profile brzegowe, odprowadzające wodę do rynien;
• materiały użyte do budowy tarasu muszą być odporne na mróz i ścieranie. Powinny być antypoślizgowe;
• płytki ceramiczne powinny być przyklejane klejem elastycznym. W warstwie klejącej nie mogą występować pustki;
• spoiny między płytkami ceramicznymi nie powinny być mniejsze niż 8 mm. Jest to również zależne od wielkości płytek.

autor: dr inż. Mariusz Jackiewicz

• KALKULATOR ZUŻYCIA FUGI
• INSTRUKCJA UKŁADANIA TYNKÓW RENOWACYJNYCH
• BETONY POSADZKOWE
• PRAWIDŁOWE WARSTWY TARASÓW

Tu nas znajdziesz